Czym jest piękno? Ideały piękna na przestrzeni wieków

Czym jest piękno i z jakich elementów się składa? Te pytania zadają sobie ludzie od zarania dziejów. Różne ideały piękna na przestrzeni wieków ulegały ciągłym zmianom, zmieniało się też więc postrzeganie ludzkiej atrakcyjności. Czy tak nieuchwytną kwestię można w ogóle zdefiniować? A może odpowiedź na pytanie, co to jest piękno, będzie zróżnicowana – zależnie od osoby, która rozważa ten temat?

Podążanie za ideałami piękna – oraz pragnienie bycia pięknym i atrakcyjnym – nie jest bynajmniej wynalazkiem współczesności; można powiedzieć, że stanowi to część ludzkiej natury. Ale kto określa, co to jest piękno? Definicja tego pojęcia od zawsze była wyzwaniem – próby jej skonstruowania stanowiły przedmiot wielu badań i gorących dyskusji naukowców. Obecnie uznaje się zwykle, że piękno jest w oku patrzącego – co sprawia, że kwestia atrakcyjności wiąże się z subiektywnym postrzeganiem. Niemniej według naukowców istnieją pewne cechy, które są uważane przez ogół za szczególnie atrakcyjne.

Ideały piękna na przestrzeni wieków

Już 3000 lat temu nasi przodkowie dążyli do osiągnięcia swojego ideału piękna. Egipcjanie przestrzegali ścisłych diet, aby być tak szczupli jak piękna Kleopatra – która zresztą podobno zawdzięczała swoją urodę między innymi regularnym kąpielom w oślim mleku. U mężczyzn w starożytnej Grecji za szczególnie pożądane uważano atletyczne ciało, natomiast kobietom „pozwalano” na nieco pełniejsze kształty. W starożytnym Rzymie ludzie próbowali farbować włosy na blond – naśladując w ten sposób silne i dumne plemiona germańskie.

To, co stanowi o pięknie kobiecego ciała, było ciągle na nowo definiowane także w późniejszym okresie. W średniowieczu za piękną uważano smukłą sylwetkę i małe piersi, w okresie baroku – talię osy i obfity dekolt. W ubiegłym wieku był czas, że krągłości uważano za absolutnie modne – nie tylko dzięki Marilyn Monroe. Potem z kolei nadszedł okres, kiedy za figurę marzeń uchodziło superszczupłe ciało, takie jak u modelki Twiggy.

To, co w danym społeczeństwie uważane jest za piękne, zależy więc zawsze od ducha czasu danej epoki i kultury. Obecnie żyjemy w bardzo barwnym i zróżnicowanym społeczeństwie. Nie dziwi więc fakt, że ideały piękna w różnych krajach i kulturach mogą się od siebie różnić, i to niekiedy znacznie. To, co postrzegamy jako piękne i atrakcyjne, jest więc również kształtowane przez nasze środowisko i otoczenie.

Piękno – definicja idealna nie istnieje!

Naukowcy od wielu lat zajmują się kwestią definiowania i postrzegania piękna. Istnieje wiele badań i tez poświęconych tej tematyce. Ważnym aspektem zagadnienia piękna ludzkiego wyglądu jest atrakcyjność twarzy, ale dużą rolę odgrywają również inne części ciała. Dla wszystkich tych obszarów obowiązuje zasada, że istnieją pewne parametry postrzegania piękna, które są uniwersalne i niemal ponadczasowe. Należą do nich piękna skóra, mocne włosy i przyjemny zapach.

Ogromne znaczenie ma też symetria – im bardziej symetryczna twarz, tym bardziej jest uważana za piękną. Naukowcy opracowali nawet wzór, który pozwala obliczyć złotą proporcję: odległość pomiędzy oczami a ustami powinna wynosić 36 procent długości twarzy, zaś między oczami – 46 procent szerokości twarzy. Według badaczy także im bardziej ekspresyjna jest twarz, tym atrakcyjniejsza. Mówi się też, że uśmiech natychmiast czyni nas piękniejszymi.

Badania udowodniły również, że istnieje idealny stosunek talii do bioder, który ludzie uważają za szczególnie atrakcyjny – wynosi on 0,7 zarówno dla mężczyzn, jak i dla kobiet. O ile u mężczyzn ważnymi cechami atrakcyjności są wzrost, barki i ramiona oraz wydatna szczęka, o tyle u kobiet są to długie nogi, pełne usta i duże oczy.

Skóra – wyznacznik piękna sam w sobie?

Skóra od zawsze odgrywała dużą rolę w ocenie atrakcyjności. Na przykład około 200 lat temu blada skóra była uważana za szczególnie pożądaną, ponieważ stanowiła oznakę zdrowia i bogactwa. Z kolei opalona świadczyła o częstej pracy na świeżym powietrzu, a tym samym o podrzędnej pozycji. Obecnie blada, porcelanowa skóra jest odbierana jako piękna głównie w krajach Azji Wschodniej, natomiast opalona – w społeczeństwach zachodnich.

Kondycja skóry jest ważnym wyznacznikiem w ocenie urody między innymi dlatego, że podświadomie szukamy w drugiej osobie wskazówek na to, w jakim stopniu jest ona w stanie przekazać nasze geny. Skóra jest najważniejszą cechą zewnętrzną: gładka i nieskazitelna symbolizuje młodość i zdrowie. Jeśli jest pulchna i promienna, sprawia wrażenie młodej i witalnej. Z kolei matowa, pomarszczona i zwiotczała skóra jest postrzegana jako stara.

Definicja piękna – każdy decyduje o niej sam!

O pięknie można by dywagować godzinami, ponieważ temat ten jest wielowymiarowy i podlega ciągłym zmianom. Pragnienie bycia atrakcyjnym może jednak wywołać silną presję społeczną – zwłaszcza jeśli powszechnie uznany ideał piękna nie odpowiada naszemu indywidualnemu postrzeganiu urody. Ważne jest, aby nauczyć się słuchać wewnętrznego głosu i określić swój własny wzór. Ostatecznie liczy się tylko to, jak sami czujemy się we własnej skórze.

Nie można więc pozwolić, aby to społeczeństwo dyktowało człowiekowi, czy jest piękny, czy też nie – o tym musi każdy zdecydować samodzielnie. Jeśli się chce, urody można sobie także dodać, a za pomocą odpowiednich kosmetyków czy zabiegów medycyny estetycznej można mieć wpływ na niektóre jej czynniki. Nie oznacza to automatycznie ekstremalnej zmiany, ale już małymi środkami można podkreślić swoją indywidualną urodę i sprawić, że na przykład skóra nabierze blasku czy ulegnie odmłodzeniu lub usta staną się pełniejsze i mocniej podkreślone dzięki zabiegowi z wykorzystaniem kwasu hialuronowego.